فروش آنلاین صنایع دستی

گنبد سلطانیه بزرگترین گنبد آجری جهان شاید معروف ترین مکان باستانی استان زنجان باشد.

این گنبد در حد فاصل سال‌های 704 تا 712 قمری ( 1302 تا 1312 میلادی ) ، به دستور اولجایتو پادشاه مغول، که بعد از مسلمان شدن به سلطان محمد خدابنده شهرت یافت ساخته شد.

مسئولیت ساخت و تولیت این بنا را استاد خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی بر عهده داشت ساخت گنبد 10 سال طول کشیده و بیش از 3000 کارگر در ساخت آن دست داشته اند

هدف ساخت بنا احداث حرم جدید برای امام علی (ع) بود در واقع پادشاه تصمیم داشته بعد از تکمیل بنا حرم امام علی (ع) را از نجف به سلطانیه منتقل کند .اما به دلیل اینکه نبش قبر در اسلام حرام شمرده می شد از تصمیم خود منصرف می شود . پادشاه الجایتو پس از نومید شدن از انتقال جسد علی (ع) ، مقداری از خاک نجف و کربلا را به سلطانیه انتقال داد و در ساخت قسمتی از گنبد استفاده کرد که به تربتخانه مشهور است. پادشاه وصیت کرده بود که در سردابه دفن شود. الجایتو ۲ سال بعد از اتمام ساخت گنبد در سن ۳۴ سالگی بر اثر بیماری درگذشت . این بنا از سال 2005 جزو آثار جهانی یونسکو می باشد این بنا در 30 کیلومتری شهرستان زنجان از جاده زنجان به تهران با گنبد فیروزه ای خود نمایان است سالانه هزاران نفر برای بازدید به این مکان سفر میکنند

فرم و ساختار بنا :

گنبد سلطانیه از نظر حجم، سبک معماری، رابطه فضاها، تناسبات موجود در اجزای مختلف، ایستایی و مقاومت بنا، و زیبایی‌شناسی و تزیینات، نمونه ای منحصر به فرد و نقطه تحولی در معماری اسلامی به شمار می‌آید. که از سبک معماری دوره سلجوقی منفک است

بدنه اصلی گنبد و پیکره اصلی  ساختمان با آجر ساخته شده و گنبد با روکش کاشی‌های فیروزه‌ای و لاجوردی و به شیوه معرق‌کاری تزیین شده است .درون بنا به صورت بسیار زیبایی ترکیبی از هنر های اسلامی است گچ‌بری، کاشی‌کاری، کتیبه‌نویسی، تزیینات رنگ و نقاشی، تزیینات سنگی و چوبی، در نهایت دقت و زیبایی اجرا شده است

گنبد ، با ارتفاع 50/48 متر و قطر دهانه 40/24 متر، بزرگ‌ترین گنبد تاریخی در ایران و بزرگترین گنبد آجری در جهان می‌باشد علاوه برآن این گنبد نخستین گنبد دو جداره در جهان است و به همین دلیل در برابر زلزله و عوامل محیطی مقاومت بسیار بالایی دارد ضخامت گنبد 160 سانتی‌متر و فضای خالی بین دو پوسته 60 سانتی‌متر است

این بنا شامل 8 ایوان و 8 مناره است که از 8 در بهشت الگو برداری کرده است . تزئینات داخل بنا شامل دو دوره تزئینات می باشد

دوره اول که تزئینات شامل آجر و کاشی بوده و بر روی آنها از آیات قرآن اسماء الله و نام پیامبر امام علی (ع) و نام پادشاه استفاده شده است .اما بعدها به دلایلی نا معلوم پادشاه دستور تغییر در تزئینات را داده و در دوره دوم که روی تزئینات اولیه انجام شده است از اندود گچ و نقاشی های اسلیمی و همچنین استفاده از اسماء الله ونام های پیامبر و حضرت علی (ع) و نام پادشاه و همچنین استفاده از آیات قرآن شده است

بنا شامل سه بخش اصلی ایوان و ورودی تربتخانه و سرداب می باشد.

گفته می شود پیکر پادشاه در سردابه دفن شده است ولی قول هایی نیز وجود دارد که این امر را زیر سوال میبرد 

گفته می‌شود در ساخت گنبد بزرگ شهر فلورانس از این گنبد الگوبرداری شده‌است. بنای این گنبد که بعد از گنبدهای سانتاماریا دلفیوره و ایاصوفیه سومین گنبد بزرگ دنیاست

در رابطه با کاربرد بنا به عنوان ساعت آفتابی باید گفت که نوری که از سوراخ اصلی گنبد می‌تابد، نشان‌دهنده زمان ظهر، نوری که از پنجره‌های بزرگ می‌تابد نشان‌دهنده ساعت و نور پنجره‌های کوچک نشان‌دهنده حدود دقیقه است

مقاله بعدی : مسجد حسینیه اعظم زنجان تلفیقی از هنر و عشق و مذهب