قدیمی ترین بنای شهر زنجان بنایی موسوم به کاروانسرا سنگی است. این کاروانسرا در منتهی الیه جنوب شرقی خواستگاه اولیه ی شهر و مشرف به حصار تاریخی زنجان و در زمان شاه عباس دوم با بهره گیری از سرچشمه ی هنر معماران و استادان خبره ی زنجان احداث شده است. این بنای تاریخی در مسیرجاده ابریشم ساخته شده و یکی از 999 کاروانسرای ساخته شده در دوران صفوی است. اگر چه در وضعیت فعلی قسمت اعظمی از بنا از بین رفته ولی بخشی از حیاط و شتر خانه هنوز باقی است سازمان میراث فرهنگی با تملک عرصه و اعیانی این بنا کاروانسرای عهد عباسی را احیا کرده است. این بنا با تغییر کاربری هم اکنون به عنوان سفره خانه ی سنتی مورد استفاده قرار می گیرد.
استفاده از سنگ به عنوان مصالح اصلی در ساخت کاروانسرا باعث شده است که به این بنا ، کارونسرای سنگی و در زبان ترکی «داش کاروانسرا» می گویند. استفاده از سنگ در بناهای قدیمی باعث طول قدمت آن ها و سالم ماندن بنا از گزند سرما و بارش برف و باران در شهر سردسیری مثل زنجان می شده است.
مصالح به کار رفته در قسمت پایین دیوارها سنگ لاشه و قلوه سنگ به همراه ملات ساروج و آجر و با ملات گچ و خاک در دیوارهاست.
قرار گیری آجر ها به شکل مورب به منظور تأمین سطوح منحنی می باشد. پوشش ایوانها و قسمت های بار انداز شترخانها از نوع طاق رومی با قوس های تیز و پوشش طویل می باشند که با خشت و ملات گچ بنا شده بود. به منظور تأمین نور فضای های داخلی در رأس سقف ، نورگیرهایی تعبیه شده که فرم مربعی دارند. معماری و طراحی بنا طوری است که حس تحسین بیننده را پس از قرن ها بر می انگیرد ، حسی از غرور و حیرت از این همه هنرنمایی معماران و طراحان گذشته سرزمین کهن.
.jpg)
کاروانسرای سنگی است که طبق متون تاریخی یکی از 3 کاروانسرایی است که در دوران اقتدار و حکومت صفویان ساخته شده است.
هم اکنون قسمت اعظم کارونسرا از بین رفته ولی بخشی از حیاط و شترخانه هنوز باقی مانده است سازمان میراث فرهنگی با تملک عرصه و اعیای این بنا ، کاروانسرای عهد عباسی را مجدداً احیا کرد.
این بنا به شماره 2128 در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
راه رسیدن به کاروانسرا سنگی از ورودی زنجان